Mamy 12 503 opinii naszych Klientów
Nagroda jubileuszowa jest wyrazem uznania dla pracownika za wieloletnią pracę. Nie przysługuje ona jednak wszystkim pracownikom, ale tym, którym została przyznana na podstawie ustaw i rozporządzeń. Przysługuje zatem określonym grupom zawodowym, np. urzędnikom samorządowym, pracownikom służby zdrowia, nauczycielom, górnikom. W dzisiejszym artykule omówimy szerzej zagadnienie nagrody jubileuszowej w świetle przepisów prawa, w tym możliwości egzekwowania jej wypłaty przez pracownika na drodze sądowej.
Stałe elementy wynagrodzenia to te otrzymywane co miesiąc, zwane też pensją podstawową. Jest to obligatoryjny element wynagrodzenia, który musi być wypłacany zawsze, niezależnie od wyników pracy pracownika czy rezultatów finansowych pracodawcy. Wynagrodzenie powinno odpowiadać rodzajowi wykonywanej pracy, kwalifikacjom, jakie są potrzebne do jej wykonywania, a także winno uwzględniać ilość oraz jakość świadczonej pracy. Składnikiem podstawowym jest tak zwane wynagrodzenie zasadnicze i w niektórych przypadkach jest to jedyny składnik wynagrodzenia. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownik może otrzymywać dodatki, wynagrodzenie zmienne, które jest zależne od wyników pracy, pracy w szczególnych warunkach. Niekiedy mają one na celu zrekompensowanie dodatkowego wysiłku pracownika. Należą do nich na przykład:
W pewnych sytuacjach dodatkowe wynagrodzenie stanowi wyrównanie dla pracownika, np. jeśli pracownik jest przeniesiony do innej pracy przy wykazywaniu objawów wskazujących na chorobę zawodową lub dla pracownicy w ciąży przeniesionej na niższe stanowisko z powodu ciąży (gdy nie może z jej powodu wykonywać dotychczasowej pracy). Takim składnikiem może być również premia przyznawana za osiągnięcie określonych wyników w pracy albo też przy wypracowaniu pewnych wyników finansowych przez pracodawcę. Nie uregulowano jej w Kodeksie pracy, czasem jest ona opisana w regulaminie wynagradzania (o ile obowiązuje u danego pracodawcy). Jeśli pracodawca zdecyduje się na wprowadzenie premii jako dodatkowego składnika wynagrodzenia, powinien jasno i precyzyjnie określić warunki, w jakich ona przysługuje, gdyż premia jest dodatkiem za osiągnięcie określonego rezultatu lub spełnienie pewnych warunków. Często odzwierciedla ona efekty jakościowe, bądź też ilościowe wykonywanej pracy. Pracodawca nie ma jednak obowiązku wypłacania premii, gdyż jest ona składnikiem zupełnie dobrowolnym.
Kolejny taki element to prowizja, która najczęściej jest opisana w umowie o pracę. Czasem to główny element wynagrodzenia, a niekiedy dodatek do niego. Najczęściej jest to procent od finansowych wyników pracy pracownika, np. za podpisanie umowy z nowym klientem. Nie wszystkie z tych elementów zostały opisane w Kodeksie pracy – czasem są one opisane w ustawach szczególnych, a czasem w ogóle nie ma ich w żadnej ustawie, a jest to skutek pewnej praktyki.
WAŻNE!
Wynagrodzenie zasadnicze otrzymuje każdy pracownik. Oprócz tego pracownicy mogą otrzymać wynagrodzenie dodatkowe. Czasem jest to rekompensata za pracę w trudnych lub szczególnych warunkach, a czasem nagroda za dobre wyniki pracy. Często nie są one określone w Kodeksie pracy czy innych ustawach, jako że nie wszystkie są obowiązkowe, a zwykle to rezultat dobrej woli pracodawcy, który chce docenić wysiłek pracownika.
W Kodeksie pracy nie ma pojęcia nagrody jubileuszowej, bo nie przysługuje ona wszystkim pracownikom. Można ją znaleźć w ustawach szczególnych regulujących status prawny określonych grup pracowników, takich jak:
Czy pracownikom zatrudnionym u pracodawców prywatnych przysługuje nagroda jubileuszowa? Co do zasady nie, i pracownik nie ma prawnych instrumentów, aby się jej domagać i by o nią wnosić. Nie ma jednak żadnych przeszkód ku temu, aby pracodawca przyznawał taką nagrodę swoim pracownikom. Powinno to zostać zastrzeżone wyraźnie w umowie o pracę lub regulaminie wynagradzania. Mimo wszystko, gdyby pracodawca nie zapisał w umowie ani w regulaminie prawa do nagrody jubileuszowej, może ją wypłacić. Trzeba jednak pamiętać, że nie może mieć to wówczas charakteru dyskryminacyjnego, czyli jeśli pracodawca decyduje się na taki krok, powinien wypłacać taką nagrodę każdemu pracownikowi po przepracowaniu określonego stażu pracy w danym zakładzie. Pracodawca powinien również zaznaczyć, że jest to nagroda jubileuszowa i z jakiego powodu pracownik ją otrzymuje. W innym przypadku pracownik nie wiedziałby, czy jest to premia za efekty pracy, tak zwana premia uznaniowa, czy też nagroda otrzymana z jakiegoś innego powodu.
Nie ma stałej, jednej wysokości nagrody jubileuszowej, jako że nie wprowadzono jej w konkretnej ustawie, ale właśnie opisano ją w różnych ustawach i rozporządzeniach regulujących pragmatyki służbowe dla różnych grup pracowniczych. Przykładowo w przypadku pracowników samorządowych nagroda jubileuszowa przysługuje po 20 latach zatrudnienia i wówczas wynosi 75% wynagrodzenia miesięcznego. Po 25 latach – 100%, po 30 – 150%, 35 – 200%, po 40 – 300%, po 45 – 400%.
Z kolei dla nauczycieli wygląda to trochę inaczej. O ile początkowe wielkości są takie same (75% po 20 latach i 100% po 25), to później już sytuacja jest zróżnicowana, gdyż po 40 latach pracy nagroda przysługuje w wysokości 250%, a nie przewidziano nagrody jubileuszowej po 45 latach zatrudnienia. Jak zatem widać, warunki przyznawania oraz wielkość nagrody jubileuszowej są różne zależnie od aktu prawnego, w jakim ją wprowadzono, a w konsekwencji również od tego, jakiej grupy zawodowej ona dotyczy. Trudno powiedzieć, czy jest to działanie celowe, czy też po prostu brak koordynacji. Możliwe, że gdyby znajdowało się to w jednej ustawie, np. w Kodeksie pracy, wówczas byłoby to ujednolicone, choć nie można mieć pewności.
WAŻNE!
Nagroda jubileuszowa nie przysługuje każdemu pracownikowi, ale wybranym grupom zawodowym, np. pracownikom samorządów, służby zdrowia, służby cywilnej, nauczycielom czy górnikom. Nie została uregulowana ona w Kodeksie pracy, ale w ustawach regulujących zasady pracy w określonym zawodzie. Zasady jej przyznawania i wysokość nie są jednolite i dla każdej grupy zawodowej mogą być inne, mogą się różnić wysokością oraz okresami, za jakie przysługuje.
Najczęściej pracodawca sam z siebie dokonuje wypłaty nagrody jubileuszowej, gdyż to należy do jego obowiązku. Obowiązek zapłaty tej nagrody nakładają na niego przepisy ustawy i pracownik nie musi podejmować żadnych działań. Czasem jednak zdarzają się sytuacje, że pracodawca nie wypłaca należnej nagrody z różnych powodów – czy to przeoczenia (gdyż każdemu może zdarzyć się błąd), świadomej odmowy lub braku wiedzy czy pewności co do tego, że upłynął już odpowiedni okres czasu i nagroda jubileuszowa przysługuje. Zanim pracownik podejmie ewentualne kroki prawne, warto najpierw spróbować polubownie załatwić sprawę, gdyż wszczynanie sprawy sądowej to zawsze ostateczność, a jest szansa, że doszło do pomyłki.
Jako że to przepisy nakładają na pracodawcę wprost obowiązek wypłaty nagrody, pracownik nie musi nic robić, aby „zasłużyć” na jej otrzymanie. Nagroda jubileuszowa powinna zostać wypłacona w dniu, gdy upłynął już odpowiedni staż pracy. W praktyce jednak często zajmuje to kilka dni, a najczęściej jest ona płacona razem z wypłatą. Dla pewności pracownik powinien poczekać do dnia wypłaty, aby mieć pewność, czy ową nagrodę otrzymał. Jeśli nie, może skierować do sądu pozew o zapłatę. Nie jest konieczne stosowanie wezwania do zapłaty, choć często się to zdarza. Pozew powinien zostać skierowany do sądu pracy właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy lub też oddziału, w którym pracownik pracuje (pracownik może tu dokonać wyboru). W pozwie należy podać dane obu stron, kwotę, jakiej pracownik się domaga, z czego ona wynika. Niezbędne jest również załączenie dokumentów, dzięki którym pracownik wykaże, z czego wynika jego roszczenie oraz jego wysokość. Może to być umowa o pracę, zaświadczenie o wynagrodzeniu, dokumenty potwierdzające staż pracy uprawniający do nagrody – to bardzo ważne. Wysokość nagrody zależy od stażu pracy, odpowiednich przepisów oraz wysokości wynagrodzenia, dlatego trzeba wskazać wszystkie czynniki, które wpływają na wysokość roszczenia pracownika. Bez tego sąd mógłby oddalić roszczenie.
WAŻNE!
Jeśli pracodawca nie wypłaci pracownikowi należnej nagrody, pracownik może wystąpić do sądu z pozwem o zapłatę. Powinien w nim nie tylko podać dane stron, ale przede wszystkim wykazać, z czego wynika jego roszczenie oraz jego wysokość i dlaczego mu przysługuje. Niezbędne będzie wykazanie stażu pracy oraz wysokości wynagrodzenia.
Oprócz wynagrodzenia podstawowego, pracownicy często otrzymują również zmienne elementy wynagrodzenia. Mogą to być dodatki za pracę w specjalnych warunkach, w godzinach nadliczbowych, dodatek funkcyjny. Nagroda jubileuszowa to specjalny dodatek przysługujący za wypracowanie określonego stażu pracy. Otrzymują ją tylko niektóre grupy pracownicze, którym to prawo przyznano w ustawach szczególnych. Jeśli pracodawca nie wypłaci pracownikowi należnej nagrody, pracownik ma prawo wystąpić do sądu pracy z pozwem o zapłatę.
Przykład z sektora oświaty: Pani Ewa, nauczycielka z 25-letnim stażem pracy w szkole podstawowej, oczekiwała na swoją nagrodę jubileuszową, która przysługiwała jej na mocy ustawy o systemie oświaty. Po 25 latach pracy miała prawo do nagrody w wysokości 100% swojego miesięcznego wynagrodzenia. Kiedy jednak nagroda ta nie została wypłacona w przewidzianym terminie, Pani Ewa musiała skontaktować się z dyrekcją szkoły, aby przypomnieć o swoim prawie. Po krótkiej weryfikacji, okazało się, że opóźnienie wynikało z błędu administracyjnego, i nagroda została szybko wypłacona.
Przykład z sektora zdrowia: Pan Marek, pielęgniarz z ponad 30-letnim doświadczeniem w szpitalu miejskim, miał prawo do nagrody jubileuszowej w wysokości 150% jego miesięcznego wynagrodzenia. Szpital, będąc instytucją publiczną, miał wdrożone procedury wypłaty takich nagród, jednakże z powodu reorganizacji i zmiany systemu płacowego, wypłata nagród została tymczasowo zawieszona. Pan Marek, zaniepokojony brakiem nagrody, zwrócił się do zarządu szpitala, który po wyjaśnieniu sytuacji zapewnił, że wszystkie zaległe nagrody zostaną wypłacone w najbliższym możliwym terminie.
Przykład z sektora samorządowego: Pani Katarzyna, urzędniczka z 20-letnim stażem pracy w urzędzie miasta, miała prawo do nagrody jubileuszowej wynoszącej 75% jej miesięcznego wynagrodzenia. Kiedy termin wypłaty minął, a nagroda nie została jeszcze przyznana, Pani Katarzyna zdecydowała się na bezpośrednią rozmowę z działem kadr. Okazało się, że jej dokumentacja stażu pracy wymagała aktualizacji. Po dostarczeniu odpowiednich dokumentów potwierdzających jej staż pracy, nagroda jubileuszowa została szybko przyznana i wypłacona.
Nagroda jubileuszowa stanowi ważne uznania dla pracowników za ich długotrwałe zaangażowanie i lojalność wobec pracodawcy. Choć nie każdemu pracownikowi przysługuje to prawo, gdyż jest ono zarezerwowane dla określonych grup zawodowych na podstawie specyficznych ustaw i regulacji, jest ono istotnym elementem docenienia stażu pracy. W artykule przedstawiono, jakie grupy zawodowe mogą liczyć na taką nagrodę, jakie warunki muszą być spełnione, aby ją otrzymać, oraz jakie kroki można podjąć, gdy nagroda nie została wypłacona w należytym terminie.
Potrzebujesz pomocy w uzyskaniu nagrody jubileuszowej lub masz pytania dotyczące swoich praw pracowniczych? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online i profesjonalnego sporządzania pism. Nasi eksperci są gotowi Ci pomóc! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Dlaczego warto?Numer telefonu pozwoli na kontakt
w przypadku podania nieprawidłowego emaila.
Otrzymasz SMS o wycenie i przygotowaniu
głównej odpowiedzi, a także w przypadku
problemów technicznych. Wiele razy podany
numer pomógł szybciej rozwiązać problem.
Wycenę wyślemy do 1 godziny
* W dni robocze w godzinach od 7 do 20.
* W weekendy i święta do 2 godzin.
Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Pracujemy 7 dni w tygodniu
O autorze: Joanna Korzeniewska
Radca prawny, absolwentka prawa oraz europeistyki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zdobywała doświadczenie w wielu firmach, zajmując się m.in. prawem budowlanym, prawem zamówień publicznych, regułami kontraktowymi FIDIC i prawem cywilnym....
>> więcej informacji o autorze
