Utrata prawa do podatku liniowego w trakcie roku podatkowego

• 2024-02-14
• Autor: Marcin Sądej

Podatek liniowy jest formą opodatkowania, na którą przedsiębiorca może zdecydować się wraz z rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej. Możliwość skorzystania z tej formy warunkowana jest jednak określonymi przesłankami. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się, co w sytuacji, gdy podatnik w trakcie roku traci prawo do podatku liniowego.

Wybór podatku liniowego jako formy opodatkowania

Podstawową formą opodatkowania działalności gospodarczej są zasady ogólne, gdzie stosujemy stawki zgodnie ze skalą podatkową określoną w art. 27 ust. 1 ustawy PIT. Jednakże podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach podatku liniowego. W takim przypadku obowiązuje ich stała stawka podatku wynosząca 19% od dochodu.

Celem wyboru takiej formy opodatkowania należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego pisemne oświadczenie w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego.

Taki sam termin został przewidziany na złożenie oświadczenia o rezygnacji z opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach podatku liniowego. To oznacza, że podatnik dokonuje wyboru formy opodatkowania na cały rok podatkowy, a ewentualna zmiana może nastąpić od następnego roku podatkowego, a nie w trakcie.

Zasadniczo dokonany wybór sposobu opodatkowania w postaci podatku liniowego dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik zawiadomi na piśmie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania. Zatem podatnik nie musi co roku składać kolejnych oświadczeń o chęci korzystania z podatku liniowego. Wystarczy jednorazowe złożenie takiego oświadczenia i będzie ono wiążące aż do czasu, gdy podatnik nie zrezygnuje z tej formy opodatkowania. Warto także dodać, że oświadczenia o wyborze oraz rezygnacji z formy opodatkowania można składać poprzez formularz CEIDG.

Okoliczności powodujące utratę prawa do podatku liniowego

Zgodnie z art. 9a ust. 3 ustawy PIT, jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym.

W kontekście powyższego przepisu warto wskazać, że utrata prawa do podatku liniowego ma miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy w tym samym roku dochodzi do wykonywania tych samych czynności w ramach działalności gospodarczej co w zakresie stosunku pracy.

Jeżeli działalność jest rozpoczynana od nowego roku podatkowego, to nawet w przypadku zaistnienia ww. okoliczności nie dojdzie do utraty możliwości wyboru opodatkowania w formie podatku liniowego.

Skutki utraty prawa do podatku liniowego w trakcie roku podatkowego

Zakładając, że z powyższą sytuacją będziemy mieli do czynienia i dojdzie do przypadku, gdy podatnik utraci prawo do podatku liniowego, jest wtedy obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Zwróćmy zatem uwagę, że w przypadku utraty prawa do podatku liniowego podatnik ma obowiązek stosować zasady ogólne od początku tego roku podatkowego. Wszystkie zaliczki musi ponownie przeliczyć według skali podatkowej i dokonać ich wpłaty łącznie z odsetkami od zaległości podatkowych.

W takim wypadku podatnik traci w roku podatkowym możliwość opodatkowania według skali 19% i ma obowiązek – od początku roku danego roku podatkowego – wpłacić zaliczki obliczone według skali podatkowej oraz odsetki za zwłokę od zaległości z tytułu zaliczek.

Powyższe znajduje liczne potwierdzenia w wydawanych interpretacjach podatkowych, czego przykładem jest pismo z dnia 14.07.2020 r. wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0115-KDIT3.4011.315.2020.1.JG, gdzie czytamy, że w roku 2020 podatnik zamierza w ramach prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym wykonać usługę na rzecz obecnego pracodawcy odpowiadającą czynnościom, które wykonuje w tym roku podatkowym na jego rzecz w ramach stosunku pracy. Zatem w przypadku świadczenia przez podatnika – w ramach działalności gospodarczej – tych samych usług na rzecz swego pracodawcy, które wykonuje na jego rzecz w ramach umowy o pracę, ma on obowiązek opodatkować dochody uzyskane z działalności gospodarczej zgodnie z obowiązującą skalą podatkową, czyli na zasadach ogólnych.

Tym samym podatnik utraci prawo do opodatkowania podatkiem liniowym wszystkich dochodów z działalności gospodarczej osiągniętych w 2020 r. W konsekwencji dochody z działalności gospodarczej i dochody ze stosunku pracy powinny być opodatkowane podatkiem dochodowym według skali podatkowej. To powoduje, że podatnik może być zobowiązany do zapłaty części zaliczek na podatek według stawki 32%, jeżeli kwota dochodu w trakcie roku przekroczy próg podatkowy.

Przypomnijmy również, że nie ma możliwości zmiany formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego. W konsekwencji w przypadku utraty prawa do podatku liniowego podatnik obowiązkowo musi stosować zasady ogólne oraz stawki wynikające ze skali podatkowej. Nie jest możliwe wybranie ryczałtu ewidencjonowanego.

Podsumowując, należy wskazać, że utrata prawa do podatku liniowego wywołuje poważane konsekwencje podatkowe. Podatnik musi obowiązkowo przejść na podatek według zasad ogólnych, co oznacza konieczność stosowania stawki 17% lub 32%.