Wynajem pokoi w gospodarstwie rolnym - czy występuje podatek PIT?

• 2024-01-20
• Autor: Marcin Sądej

Rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne często świadczą dodatkowe usługi w postaci wynajmu pokoi gościnnych w ramach agroturystyki. W związku z tym pojawia się pytanie o sposób rozliczenia tego rodzaju wynajmu. Postaramy się rozwiać pojawiające się wątpliwości i odpowiedzieć na pytanie, czy wynajem pokoi w gospodarstwie rolnym podlega ustawie PIT?

Wynajem nieruchomości lub ich części a podatek PIT

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na treść art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT, który podaje, że źródłem przychodu jest najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą. W tym kontekście przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że podlega opodatkowaniu taki najem gospodarstwa rolnego lub jego części, który jest na cele inne niż rolnicze.

Nie ulega wątpliwości, że w przypadku wynajmu pokoi turystom nie może być mowy o celach rolniczych. To z kolei powoduje, że w tym przypadku nie mamy do czynienia z działalnością rolniczą (która nie podlega podatkowi PIT, lecz podatkowi rolnemu).

Zasady opodatkowania wynajmu prywatnego

Zasadniczo najem prywatnych składników majątku, niezwiązany z działalnością gospodarczą, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych wg skali podatkowej. W tym wariancie stawka podatku wynosi 17%, a jeżeli podstawa opodatkowania przekroczy 85 528 zł, to stawka podatku wzrasta do 32%.

Jednakże zgodnie z art. 9a ust. 6 ustawy PIT – podatnicy mogą alternatywnie wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego. W tym zakresie stawka podatku wynosi 8,5%, a jeżeli przychód przekroczy 100 000 zł, to stawka wynosi 12,5%. Warto także dodać, że w przypadku formy ryczałtowej podatek jest płatny wyłącznie od przychodu, co powoduje, że podatnik nie może w rozliczeniu uwzględnić żadnych kosztów podatkowych.

Możliwość zastosowania zwolnienia od podatku w przypadku wynajmu pokoi w gospodarstwie rolnym

Z analizy treści przepisów ustawy PIT wynika jednak, że przy założeniu spełnienia warunków ustawowych możliwe jest w tym zakresie skorzystanie ze zwolnienia podatkowego.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy PIT – wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.

Zastosowanie zwolnienia określonego w tym przepisie zależne jest więc od spełnienia łącznie kilku warunków:

• najem musi dotyczyć pokoi gościnnych znajdujących się w budynkach mieszkalnych,
• budynki mieszkalne, w których znajdują się wynajmowane pokoje, są położone na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym,
• przedmiotem usług jest najem pokoi gościnnych osobom przebywającym na wypoczynku,
• liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.

Jak możemy przeczytać w interpretacji Dyrektora KIS z 29.01.2021 r., nr 0115-KDIT1.4011.913.2020.2.MST – celem omawianego zwolnienia jest wspieranie działalności agroturystycznej prowadzonej na terenach wiejskich, w gospodarstwach rolnych. Ustawodawca nie objął jednak zwolnieniem od opodatkowania wszelkich dochodów z agroturystyki, a jedynie dochody uzyskiwane z „podstawowych” usług agroturystycznych, tj. z wynajmu pokoi gościnnych (przy spełnieniu określonych warunków) i z wyżywienia osób wynajmujących te pokoje.

Co jednak istotne, aby zastosowanie zwolnienia było możliwe, konieczne jest łączne spełnienie wszystkich wskazanych warunków. Jeśli choćby jeden z nich nie zostanie spełniony, to zwolnienie nie znajdzie zastosowania.

Jednym z warunków skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest to, aby budynki, w których pokoje przeznaczone są na wynajem, położone były na terenie wiejskim w gospodarstwie rolnym. W myśl art. 2 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – ilekroć w ustawie jest mowa o gospodarstwie rolnym, oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym. Jak czytamy w  art. 2 ust.1 ustawy o podatku rolnym – za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.

Należy zatem pamiętać, że pojęcie gospodarstwa rolnego należy rozumieć w znaczeniu ustawowym, a nie znaczeniu potocznym. W konsekwencji, jeśli mamy do czynienia z wynajmem pokoi gościnnych w budynku mieszkalnym położonym na terenie gospodarstwa rolnego o powierzchni mniejszej niż 1 ha, to niestety omawiane zwolnienie nie znajdzie zastosowania.

Kolejna ważna przesłanka zwolnienia to „pobyt na wypoczynku”. Pojęcie to dotyczy pobytów urlopowych, weekendowych, które nie są związane z wykonywaną pracą lub inną działalnością zarobkową. W rezultacie wynajem pokoi pracownikom sezonowym nie będzie z omawianego zwolnienia korzystał.

Ponadto ustawa PIT nie zawiera legalnej definicji pojęcia „pokoje gościnne”, przyjmuje się więc, za wykładnią językową, że „pokój” to część domu oddzielona ścianami od innych pomieszczeń, niewyposażona w kuchenkę i urządzenia sanitarne, natomiast „gościnny” oznacza m.in. zawsze dostępny dla gości, przeznaczony dla gości, związany z wizytą osoby zaproszonej. Pokojem gościnnym jest więc zarówno sypialnia, jak i pokój przeznaczony do wypoczynku dziennego. Jest to o tyle istotne, że zwolnienie nie znajduje zastosowania w sytuacji, gdy przedmiotem najmu jest cały dom, a nie poszczególne pokoje.

Zatem podatnik, który przeznaczy pod wynajem cały budynek mieszkalny, wybudowany na terenie gospodarstwa rolnego, w którym poza pokojami sypialnymi znajdują się np. salon, kuchnia, łazienka, nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy PIT.

Przedstawiona analiza prowadzi zatem do wniosku, że zagadnienie wynajmu pokoi w gospodarstwie rolnym jest zagadnieniem skomplikowanym. Możemy wskazać, że tego rodzaju czynność nie podlega pod regulacje podatku rolnego, lecz podatku PIT, jednakże istnieje w tym zakresie możliwość skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy PIT. Podatnicy muszą jednak uważać na obowiązek spełnienia wszystkich warunków określonych w przepisie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym - Dz.U. 1984 nr 52 poz. 268