Rolnik prowadzący działalność gospodarczą a KRUS

• 2024-01-17
• Autor: Marcin Sądej

W zakresie ubezpieczenia społecznego rolnicy podlegają pod KRUS. Typowa działalność gospodarcza jest natomiast tytułem do naliczania składek ZUS. Dodatkowo prawo polskie dopuszcza możliwość, aby rolnik wykonywał odrębną, pozarolniczą działalność gospodarczą. W świetle tych okoliczności zastanowimy się, w jaki sposób prezentuje się zagadnienie podlegania pod KRUS rolnika prowadzącego działalność gospodarczą.

Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przez rolnika

Jak wskazaliśmy na wstępie, wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej zasadniczo implikuje konieczność opłacania składek ZUS. Jednakże pod pewnymi warunkami rolnik, który chce rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, może zachować prawo do opłacania składek KRUS, a nie ZUS.

Aby lepiej wyjaśnić tę kwestię, musimy sięgnąć do treści ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. W art. 5a tejże ustawy wskazano, że rolnik, który, podlegając ubezpieczeniu KRUS w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1. złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;
2. jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;
3. nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;
4. nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
5. kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 3604 zł.

Jak widać, zakres przedmiotowy powyższego przepisu jest bardzo szeroki. Przede wszystkim rolnik musi podlegać pod ubezpieczenie KRUS od co najmniej 3 lat. Dodatkowo nadal musi prowadzić gospodarstwo rolne. Ponadto limitowana jest wielkość zysku uzyskana z pozarolniczej działalności gospodarczej. Skonstruowane jest to poprzez odniesienie się do kwoty podatku PIT od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Wysokość podatku za poprzedni rok nie może być wyższa niż 3604 zł.

Na potrzeby ww. przepisu za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne na podstawie przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:

1. w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
2. z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Oświadczenie o nieprzekroczeniu limitu

W związku z ostatnim warunkiem, odnoszącym się do limitu kwoty podatku PIT od działalności gospodarczej, na rolnika został nałożony dodatkowy obowiązek. Otóż oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku dochodowego, rolnik obowiązany jest złożyć w KRUS do 31 maja każdego roku podatkowego. Niezłożenie zaświadczenia lub niezachowanie terminu złożenia takiego oświadczenia jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności. Wymieniony termin podlega przywróceniu na wniosek rolnika, jeżeli udowodni, że jego niezachowanie nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.

Wysokość składki KRUS w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej

Jednym z warunków pozostania przy ubezpieczeniu KRUS jest dalsze i równoległe prowadzenie działalności rolniczej. Ta sytuacja rzutuje na kwestię wysokości składek KRUS. W myśl art. 17 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – składka miesięczna za każdego ubezpieczonego wynosi 10% emerytury podstawowej. Natomiast w świetle art. 17 ust. 2 ustawy – za ubezpieczonego, o którym mowa w art. 5a, składka wynosi dwukrotność tej kwoty.

Działalność nierejestrowana a KRUS

W związku z poruszaną problematyką warto także odnieść się do kwestii działalności nierejestrowanej. Poprzednio wskazaliśmy, że na potrzeby art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników poprzez pozarolniczą działalność gospodarczą należy rozumieć tę, która została określona w ustawie – Prawo przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 3 Prawa przedsiębiorców – działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Jeżeli chodzi natomiast o działalność nierejestrowaną, to, jak podaje art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. To zaś prowadzi do wniosku, że działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą. A zatem to oznacza, że rolnik prowadzący działalność nierejestrowaną nie musi spełniać warunków określonych w art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - Dz.U. 1991 nr 7 poz. 24
3. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - Dz.U. 2018 poz. 646